Vajinal Akıntı

Vajinal Akıntılar: Türleri, Nedenleri ve Tedavileri

Vajinal akıntı, her sağlıklı kadında olan, vajinal kanalın temiz ve nemli kalmasını sağlayan, enfeksiyonlara karşı koruyan doğal bir mekanizmadır. Fizyolojik vajinal akıntılar berrak, iç çamaşırda iz bırakmayan, kokusuz ve renksiz özelliktedir. Bu doğal yapı, bazı durumlarda bozularak yerini patolojik vajinal akıntılara bırakabilir. Patolojik vajinal akıntılar hastalık belirtisidir ve mutlaka tedavi edilmelidir. Bu yazımızda kadınlarda vajinal akıntılar, türleri, nedenleri ve tedavileri hakkında detaylı bilgilere ulaşabileceksiniz.

Vajinal Akıntı Nedir?

Vajinal akıntılar iki türlüdür: Fizyolojik (sağlıklı) ve patolojik (hastalıklı) vajinal akıntı.

Fizyolojik vajinal akıntı her kadında olması gereken hem cinsel ilişkide kayganlığı sağlayan hem de genital bölgeyi nemli tutan doğal akıntılardır. Özellikle adet sonrası dönemde berrak bir şekildeyken, yumurtlama döneminde aynı yumurta akı gibi uzayan bir kıvama sahiptir. Adet öncesi dönemde ise kıvamı ve yoğunluğu bir miktar artmaktadır. Fizyolojik akıntılar tamamen kendisine has kokusu olan, şeffaf, berrak akıntılar olup, vajina epitelinden ve rahim ağzı (servikal) bezlerinden köken alırlar. Vajinanın temizlenmesi, 3.8-4.5 arası asidik PH’ın korunması ve vajina florasındaki laktobasillerin üremesi için önemlidirler. Menopoz dönemi ile birlikte vajinal akıntıların miktarı belirgin düzeyde azalmaktadır.

Bazı çalışmalar, vajinal akıntının, süt bakterileri olarak bilinen “lactobacillus” türlerinin baskın olduğu mikrobiyotayı korumada kritik bir rol oynadığını göstermiştir. Bu bakteriler, laktik asit üreterek vajinanın sağlıklı, asidik bir PH’ta kalmasını sağlar.

Patolojik (anormal) vajinal akıntılar ise kıvamlı, bazen kokulu, çoğu zaman iç çamaşırda iz bırakan, yeşilimsi, grimsi veya beyaz renklerde, bazen de köpüklü akıntılardır. Kaşıntı, yanma gibi şikayetlerle birlikte olmakla beraber, bazen tamamen asemptomatiktir, yani hiçbir belirti vermezler.

Kadınlarda görülen vajinal enfeksiyonlara “vajinit” (vaginitis) adı verilir. Vajinitler; akut (aniden ortaya çıkan) veya kronik (uzun süre devam eden) vajinit şeklinde olabilir. Bazı kadınlarda sürekli tekrarlayan vajinal mantar enfeksiyonları oldukça can sıkıcı olabilir.

Vajinal Akıntı Türleri

Vajinal akıntı türlerini bilmek, bazı hastalıkların teşhisinde ve tedavisinde önem kazanmaktadır.

1. Berrak ve Sulu Vajinal Akıntılar

Yumurtlama dönemi, aşırı egzersiz veya cinsel uyarılma sırasında artan fizyolojik akıntılardır.

2. Yoğun Kıvamlı Vajinal Akıntı

Adet öncesi dönemdeki akıntılar, beyaz ve yoğun kıvamdadır.

3. Beyaz, Peynirimsi Vajinal Akıntılar

Beyaz, peynirimsi veya süt kaymağı şeklindeki yoğun kıvamlı vajinal akıntılar genellikle mantar enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişebilmektedir. Kaşıntı şikayeti genellikle olsa da bazı durumlarda hiçbir şekilde olmayabilir. Cinsel ilişkide yanma, cinsel ilişki sonrası genital bölgede şişlik, idrar yaparken yanma gibi şikayetlerde vajinal mantar enfeksiyonu belirtisidir.

4. Renkli Vajinal Akıntı

Trikomonas, bakteriyel vajinoz ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardaki (CYBE) akıntılar sarı, yeşil veya gri renkli olabilir. Bazen tabloya kötü kokular da eşlik eder. Bakteriyel vajinozda gri renkli ve balık kokulu akıntıların olması tipiktir.

5. Kahverengi Vajinal Akıntılar

Bazı durumlarda adet sonrası rahim içindeki kanın tamamı dışarı atılamaz. Adet sonrası dönemde damla damla devam eden kahverengi veya kırmızı renkteki akıntılar bunun işaretidir. Ancak endometrit, rahim kanseri ve polip gibi durumlarda da kahverengi akıntılar izlenebilmektedir ve mutlaka detaylıca tetkik edilmesi gereklidir.

Anormal Vajinal Akıntı Nedenleri Nelerdir?

Patolojik, yani anormal vajinal akıntıların nedenleri farklılıklar göstermektedir.

1. Enfeksiyonlar

Bakteriyel vajinoz, trikomonas, klamidya, mantar enfeksiyonları ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar anormal vajinal akıntıların enfeksiyona bağlı nedenleridir.

2. Hormonal Değişimler

Hormonal değişimler; hamilelik, doğum sonrası emzirme dönemi (laktasyon),ovülasyon (yumurtlama dönemi),hormonlu spiraller, menopoz veya doğum kontrol hapları kullanımları sırasında vajinal akıntının özellikleri ve hacmi değişebilmektedir.

3. Hastalıklar

Şeker hastalığı, PID (Pelvik inflamatuar hastalık),ilaç kullanımlarına bağlı olarak mikrobiyatanın bozulması durumlarında da akıntının özellikleri değişebilmektedir.

4. Kötü Hijyen

Vajina içinin suyla veya sabunla yıkanması, genital hijyenin kötü olması, tuvalet temizliğinin eksik yapılması da patolojik vajinal akıntılara neden olabilmektedir.

Clinical Microbiology Reviews (2017)’teki bilimsel çalışmalara göre, vajinal mikrobiyota dengesizliği ile vajinal enfeksiyonlar arasında pozitif bir korelasyon vardır. Bu nedenle, vajinal enfeksiyonların önlenmesi için vajinal flora son derece önemlidir.

Vajinit Belirtileri

Aşağıdaki durumlarda “vajinit” yani vajinal enfeksiyon belirtisidir ve mutlaka tedavi için bir jinekoloğa başvurulmalıdır. Vajinit belirtileri:

• Kıvamlı, renkli, kötü kokulu veya köpüklü vajinal akıntı
• İlişki sırasında veya adet döneminde daha yoğun hissedilen kötü kokular
• Genital bölgede kaşıntı veya kızarıklık
• Genital bölgede şişlik
• Cinsel ilişkide kanama
• Cinsel ilişki sonrası oluşan vajinal akıntılar, yanma veya idrar yapmada güçlük
• Vajinal akıntıyla beraber şiddetli kasık ağrısı, ateş, üşüme ve titreme. Özellikle spiraliniz de varsa, bu, vajinal enfeksiyonun rahim ve tüplere çıktığının bir belirtisi olabilir.

Vajinal Akıntı Nedenleri Nelerdir?

Vajinal akıntı ve kaşıntı bir arada bulunuyorsa, şu tür durumlar olabilir:

• Vajinal mantar enfeksiyonları
• Bakteriyel vajinoz
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Alerjik reaksiyonlar veya kontakt dermatit
• Egzema, liken hastalığı (lichen sclerosus) gibi cilt hastalıkları
• Parazit hastalıkları

Vajinal Akıntı Teşhisi

Vajinal akıntı şikayeti ile başvuran hastaların öncelikle teşhisi konulmalı, daha sonrasında tedaviye geçilmelidir. Vajinal akıntı teşhisi klinik muayene, anamnez (öykü alma) ve bazı laboratuar testleri sonrasında yapılmaktadır.

Şüpheli durumlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve HPV için rahim ağzından sürüntüler (swap testi) yapılır. Kesin tanı genelde muayenede görerek ve swap testi sonuçlarına bakılarak konulabilmektedir. Rahim ağzında değişik görünüme sahip, şüpheli durumlarda mutlaka “smear testi” de yapılmalıdır. Bakteriyel vajinoz teşhisinde %10 KOH solüsyonu damlatılarak yapılan “Whiff testi” de önemlidir.

Kötü Kokulu Vajinal Akıntılar Neye Bağlıdır?

Vajinadan kötü koku gelmesi bakteriyel vajinoz, trikomonas enfeksiyonu veya vajina florasının bozulması ile ilişkili olabilir. Kesin tanı için kültür testleri yapılabilir.

Vajinal Akıntı Tedavisi

Vajinal akıntıya neden olan etken kesin olarak teşhis edildikten sonra uygun tedaviye geçilir. Gerekli durumlarda eş tedavisi de verilmektedir. Genel olarak semptomlar birkaç gün içerisinde kaybolacaktır, ancak yine de bir ay sonra bir kontrol muayenesi de önerilmektedir.

Vajinal akıntı tedavisi için antibakteriyel, antiviral ve antifungal ilaçlar tercih edilebilmektedir.

Sürekli tekrarlayan vajinal akıntılara “kronik vajinit” adı verilmektedir. Kronik vajinit tedavisi için daha farklı tedavi yöntemleri mevcuttur.

Vajinal Akıntı Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Anormal vajinal akıntılar mutlaka tedavi edilmelidir. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler, mantar enfeksiyonlarının tedavisinde antifungaller (mantar ilaçları),viral enfeksiyonların tedavisinde ise antiviral ilaçlar tercih edilir.

1. Vajinal Mantar Enfeksiyonları

Vajinal mantar enfeksiyonların tedavisinde ağızdan alınan, vajina içine yerleştirilen ve krem şeklindeki antifungal ilaçlar tercih edilmektedir. Flukonazol, mikonazol, klotrimazol ve itrakonazol etken maddeli ilaçlar en sık tercih edilenler arasındadır.

2. Bakteriyel Vajinoz (Bakterial Vaginosis)

Bakteriyel vajinoz, “gardnerella” adı verilen bir bakteriden kaynaklanır. Anaerobik (oksijensiz) ortamda üreyen bu bakteri kadınlarda gri renkte ve oldukça kötü kokulu akıntılara yol açmaktadır. Bakteriyel vajinoz tedavisinde metronidazol veya klindamisin türevi antibiyotikler tercih edilmektedir.

The Lancet Infectious Diseases (2020) dergisinde yayımlanan bir çalışma, bakteriyel vajinoz için yapılan antibiyotik tedavisinin, hamile kadınlardaki erken doğum riskini önemli ölçüde azalttığını göstermiştir.

3. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Bel soğukluğu, frengi, klamidya enfeksiyonları genellikle cinsel yolla bulaşan, bakteriyel enfeksiyonlardır. Tedavilerinde sefalosporinler, azitromisin, doksisiklin türevi ilaçlar kullanılabilir. Genital Herpes tedavisi için ise antiviral ilaçlar tercih edilmektedir. Cinsel ilişkiyle geçen ve parazite bağlı trikomonas enfeksiyonunda ise metronidazol, ornidazol veya tinidazol türevi antianaerobik antibiyotikler tercih edilir. Trikomonasta eş tedavisi de şarttır.

Vajinal Akıntı Sorunu Yaşamamak İçin Yapmanız Gerekenler

Vajinal akıntı sorunu ile karşılaşmamak için şu önerilere riayet etmelisiniz:

• Vajinanın iç kısmını su veya sabunla asla yıkamayınız. Vajinal duş çok zararlı bir alışkanlıktır! Vajinanın dış kısmını ise yalnızca su ile yıkamanız yeterli olacaktır.
• Geniş pamuklu iç çamaşırları tercih edin, sentetik ve dar kıyafetlerden kaçının.
• Banyo sonrası genital bölgeyi iyice kurulamanız önemlidir. Bunun için bu bölgeye fön de tutabilirsiniz.
• Adet dönemlerinizde kullanmış olduğunuz ped ve tamponları sıkça değiştirin, bu amaçla “menstruel kap” da kullanabilirsiniz.
• Probiyotikten zengin gıdaları tercih ediniz; paketli, işlenmiş gıdalar, fast food ürünleri, gazlı içecekler barsak ve vajina floranızı bozarak sizi enfeksiyonlara yatkın hale getirecektir.
• Kaşıntı ve tahrişi azaltmak için dönem dönem ılık suya oturma banyoları yapabilirsiniz.
• Cinsel ilişki sırasında partnerinizden kondom kullanmasını isteyerek kendinizi güvene alınız.
• Bol su ve sıvı tüketerek vücudunuzdan toksin maddeleri atmanız vajina sağlığınız için de faydalı olacaktır.
• Antibiyotik kullanımı sonrası vajinal mantar enfeksiyonu olmamak için probiyotiklerden faydalanınız. Ayrıca sık antibiyotik kullanımından da kaçınınız.
• Vajina florasını bozan sigara ve alkol alışkanlığınızdan vazgeçiniz.
• Düzenli jinekolojik muayeneleriniz ve rutin testleriniz, kendisini belli etmeyen pek çok vajinal enfeksiyonun erken dönemde tespitini ve tedavisini sağlayacaktır.

Vajinal Akıntılar İhmale Gelmez!

Vajinal akıntılar her ne kadar kadınlarda üreme sağlığının önemli bir parçası olsa da bazı durumlarda hastalık üretici hale gelebilir. Bu yüzden ihmal edilmemelidir. Şüpheli durumlarda mutlaka bir jinekolojik muayeneden geçmeniz, düzenli muayene ve tetkiklerinizi ihmal etmemeniz son derece önemlidir. Unutmayınız ki; vajinitlerde erken teşhis ve tedavi ile çok daha ciddi komplikasyonların önüne geçilebilmektedir.