Köpek Memesi Hastalığı (Hidradenitis Suppurativa)

Hidradenitis Supurativa, ağrılı, kronik, enflamatuvar bir deri hastalığıdır. Özellikle koltuk altı (aksiller),kasık (inguinal),meme altı, boyun, bacakların birbirine sürten iç yüzleri ve anogenital alanları tutar. 

Hidradenitis Suppurativa (Köpek Memesi Hastalığı) nedir?

Hidradenitis Supurativa hastalığı halk arasında “köpek memesi hastalığı” olarak bilinen bir deri hastalığıdır. Tutulum yaptığı alanlar yağ ve ter bezlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlardır. Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığında erken evrede bu alanlarda abse oluşumuna neden olan çıbanlar izlenirken; hastalığın ilerleyen evrelerinde bu alanlarda sinüs adı verilen kanallar ve “skleroz” denilen kalıcı değişimler meydana gelebilmektedir.

Hidradenitis Supurativa Görülme Sıklığı

Toplumda görülme sıklığı yaklaşık %5 tir ve en sık genç erişkinlerde (15-40 yaş) görülmektedir.

Hidradenitis Suppurativa neden olur? Hastalığı nedenleri

Hidradenitis Supurativa (HS) nedenlerine bakıldığında pek çok kronik hastalıkta olduğu gibi kesin nedenler bilinmemektedir. HS hastalığının altında yatan nedenler:

• Genetik: HS hastalarının 1/3’ünde ailede bir başka bireyde HS hastalığı bulunmaktadır.
• Bozulmuş immün sistem: Bağışıklık sistemi ile ilgili problemler pek çok kronik enflamatuar hastalığın patogenezinde yatan sebeptir. Histadenitis Süpürativa hastalığında da bağışıklık sistemi ile ilgili mekanizmalarda bozulmalar olduğu saptanmıştır.
• Nikotin kullanımı: Sigara gibi nikotin içen kişilerde içmeyenlere oranlar HS hastalığının çok daha sık görüldüğü izlenmiştir.
• Bakteriyel kolonizasyon: HS hastalığında daha kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığının belirtileri zaman zaman artıp zaman zaman azalabilir; bu duruma remisyon (gerileme) ve relaps (alevlenme) denmektedir. Başlangıçta deride ve deri altında sivilceye benzer bezelye büyüklüğünde şişlikler şeklinde belirip, kendiliğinden gerileyebilir. Zamanla komşu bölgelerde yeni lezyonlar oluşup siyah noktalar, ağrılı, hassas, kırmızı ve zaman zaman akıntılı olabilen şişlikler ve deri altında abseler ile seyreder. 

Hidradenitis Supurativa hastalığının belirtileri

Ciltte kabarık, akıntılı lezyonlar şeklinde belirti verir. Hastalık iyileşmesi güç yaralara ve iyileşirken köprü benzeri deriden kabarık izlere, lezyonları birleştiren tünellerin, kanalların (fistül) oluşumuna ve kötü doku iyileşmeleri-skarlara neden olabilir. Erken evrelerde ağrılı nodüler sivilceler veya abseler olarak kendini gösteren hastalık hep aynı bölgeyi tutabileceği gibi, aynı anda vücudun farklı bölgelerinde de (multifokal) görülebilmektedir. Belirtileri kişiden kişitye değişiklikler gösterebilmektedir. 

Hidradenitis Suppurativa vücudun nerelerinde görülür?

Hastalık kadınlarda da erkeklerde de en sık kasık ve koltuk altında görülmektedir. Bu alanlar yağ ve ter bezlerinin en yoğun olarak bulunduğu alanlardır. Kadın hastalarda hastalığın sıklıkla tuttuğu diğer alanlar meme altı dokusu, perine ve perianal bölgelerdir. Erkeklerde ise meme altı tutulumu yerine kalça tutulumu daha sık görülmektedir.

Genital Hidradenitis Supurativa, HS lezyonlarının kasıklarda, perianal bölge ve perineal bölgede yerleşmiş haline verilen isimdir.

Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığı kimlerde daha sık görülmektedir?

Kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görüldüğü izlenmiştir. Hastalık erkeklerde daha nadir görülmekte, ancak daha ağır seyirli seyretmektedir. Kadın hastalarda özellikle adet öncesi (premenstrüel dönem)  ve adet (menstruasyon) dönemlerde hastalığın alevlendiği görülmektedir. Bu durum, hastalığın alevlenmesinde hormonların da rol oynayabileceğini düşündürmektedir.

Hormon ilaçları ile hastalığın ilişkisine bakuıldığında, özellikle androjenik etkisi yüksek progestin türevleri içeren hormon ilaçlarının hastalığın alevlenmesine neden olabildiği izlenmiştir. Antiandrojenik etkinliğe sahip ilaçların ise (spiranolakton vs) Hidradenitis Supurativa (HS) lezyonlarının sayısında ve kişinin hissettiği ağrıda azalma sağladığı izlenmiştir.

Hayatı nasıl etkiler?

Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığı kişileri pek çok anlamda olumsuz yönde etkilemektedir. Hastaların hayat kalitesini en çok bozan durum ağrıdır. HS lezyonları ciddi ağrıya sebep olmaktadır. Özellikle abse oluştuğunda lezyonlarda ısı artışı ve şişkinlikte artış olabileceği gibi, hasta lezyonun yerleştiği alanı hareket ettirmekte de zorlanmaktadır. Koltuk altı yerleşiminde kol hareketleri kısıtlanabileceği gibi, kasık yerleşimli lezyonlar kişinin hem külot-pantolon giymesini hem de yürümesini zorlaştırabilmektedir. 

Hidradenitis Supurativa hastalarında abseler açılarak akıntı durumu oluşabilmekte, bir süre sonra devamlı bir kanal oluşumu meydana gelebilmektedir. Bu duruma fistül oluşumu adı verilir. Abse akıntıları son derece kötü kokulu olup kişinin kendisini hem fizyolojik, hem de psikolojik olarak çok kötü hissetmesine neden olabilmektedir. Ayrıca bu akıntılar nedeni ile sürekli nemli kalan alanda bakteriyel kolonizasyon oluşup lezyonların tekrarlaması veya kötüleşmesi durumu da meydana gelebilmektedir.

Köpek Memesi Hastalığın Psikolojik Etkileri

Köpek memesi hastalığı olarak bilinen hidradenitis supurativa hastaları sadece fiziksel olarak değil, psikolojik olarak da olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle ileri evre hastalarda ağrılı lezyonlar ciddi hareket kısıtlılığına yol açabilmektedir. Bu durum hastaların sosyal hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle genital yerleşimli lezyonlar kişilerin cinsel aktivitelerini de negatif etkilemektedir.

Ağrı nedeniyle cinsel ilişkiye girememe veya zamanla gelişen cinsel isteksizlik hastaların ilişkilerinde olumsuz durumların yaşanmasına sebep olabilmektedir. Bu durum hem kişinin özgüvenini etkilemekte, hem de çift ilişkisinde problemlerin yaşanmasına neden olmaktadır.

Köpek memesi hastalığı kalıcı mıdır?

Hidradenitis Supurativa lezyonları kalıcı izler bırakabilmektedir. Hastalar bu yara izlerinin görülmesinden rahatsızlık duyabilmekte, bu durum da zamanla kendilerini sosyal izolasyona almalarına neden olabilmektedir. Hidradenitis Supurativa (HS) hastalarında depresyon sıklıkla görülebilen bir durumdur, bu nedenle hastaların psikolojik olarak da desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.

Köpek memesi hastalığı kimlerde daha sık izlenir?

Kimlerde Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığı görülme ihtimali daha fazladır diye baktığımızda;

• Obez kişilerde
• Kadınlarda (3 kat fazla)
• Ailesinde Hidradenitis Supurativa (HS) hastası olan kişilerde (her 3 hastanın 1’inde aile hikayesi mevcuttur)
• Tütün kullananlarda, HS görülme ihtimalinin daha yüksek olduğu görülmüştür.

Hidradenitis Suppurativa Şiddeti

Hidradenitis Supurativa (HS) hastalığı her hastada farklı şiddette seyredebilir. Özellikle şişman olanlarda, uzun süre tütün kullanım öyküsü olanlarda, erkek hastalarda, hastalık süresi uzun olanlarda ve koltuk altı-perianal-meme bölgesi tutulumu olanlarda hastalığın daha şiddetli seyrettiği izlenmiştir.

Hidradenitis Supurativa hangi hastalıklarla birlikte görülür?

Hidradenitis Supurativa (HS) hastalarının bazılarında başka kronik enflamatuar hastalıklar da bulunmaktadır. Hidradenitis Süpürativa ile en sık birlikte görülen hastalıklar:

• Metabolik sendrom,
• Melanom dışı cilt kanseri (NMSC),
• Artrit/Spondiloartropati,
• İnflamatuar barsak hastalıkları (İBH),Ülseratif Kolit, Crohn hastalığı,
• Psikososyal bozukluktur.

Hidradenitis süpürativa hastalığının tedavisi

Hidradenitis Süpürativa hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalığın tedavisi oldukça zordur. Medikal tedavi, hafif ve orta dereceli hastalık için tercih edilirken daha ileri evre hastalık için cerrahi tedaviler seçilmektedir. 

Medikal tedavi seçenekleri arasında sistemik ve topikal antibiyotikler, intralezyonel steroid enjeksiyonu, sistemik retinoidler, hormonal tedaviler ve immünmodülatörler-biyolojik ajanlar yer almaktadır. Cerrahi tedavide ise basit bir drenajdan kökten çıkarılmasına kadar değişen bir yelpazede tedavi seçeneği vardır ve hastaya göre seçim gerektirmektedir.

Hidradenitis Süpürativa tedavisinde ilk etapta genellikle uzun süreli antibiyotik tedavileri verilmekte, iyileşme olmaması durumunda bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen immünmodülatör tedavilere geçilmektedir (interferonlar vs).

Hastalıkta en önemli nokta, relapsların (alevlenme) azalıp remisyon döneminin uzamasıdır. Böylelikle hastalık kontrol altında tutulabilir. Alevlenme dönemlerinin en sıkıntılı yanı yeni kanalların veya izlerin oluşumuna yol açabilmesi, hastalığın seviyesinin daha da ilerlemesine yol açmasıdır.

Hidradenitis süpürativa hastalığının tedavisi için yapılabilecekler

Hastalığın kontrol altına alınmasında hayat tarzı değişiklikleri büyük önem taşımaktadır. Bu değişikliklerden en önemlileri:

• İlgili bölgelerin temiz, kuru tutulması,
• Bölgesel hijyene dikkat edilmesi,
• Sürtünme ve nemin azaltılması (Sentetik ve dar giysilerden kaçınılması),
• Sigara içilmemesi,
• Kilo verilmesi- Fazla kilo, deri kıvrımlarının derinliğini arttırarak; sürtünmenin daha fazla olmasına, bölgesel tahrişe ve bakteri çoğalmasına neden olur,
• Diyetin düzenlenmesi: inflamatuar beslenmeden uzak durulması, sağlıklı yağların tüketilmesi, antiinflamatuar beslenme planına geçilmesi,
• Eksik vitamin ve minerallerin tamamlanması,
• Glikoz metabolizmasının ideal dengede olmasıdır.

Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Tüm önlemlere ve verilen tedavilere rağmen hastalık ilerlediğinde cerrahi girişim gerekebilmektedir. Cerrahi tedaviler, hastalık kişinin günlük hayatını ciddi anlamda kısıtladığında ve hastalık evresi ileri seviye olduğunda tercih edilmektedir. Cerrahi girişimler de kesin tedavi olmamaktadır, hastalık cerrahiden sonra da tekrarlayabilmektedir.

Hidradenitis Süpürativa hem fizyolojik, hem de psikolojik olarak kişileri negatif yönde etkileyen bir hastalıktır. Genç erişkin yaş grubunu etkilemesi, belirtileri nedeniyle hastaların sosyal hayatlarını ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilmesi ve kesin bir tedavisi bulunmaması nedeniyle multifaktörüyel bir şekilde ele alınması gereken bir hastalıktır.

HS hastaları genel hayat tarzı değişiklikleri ile hastalığı kontrol altında tutmaya çalışırlarken, son dönem tedaviler ile de hastalığın evresinin ilerlemesi engellenmeye çalışılmaktadır. Tüm bu süreçte hastaların psikolojik yönden de desteklenmesi gerektiği unutulmamalı, uzun vadede pek çok hastanın depresyon tanısı aldığı akıllardan çıkmamalıdır.