Cinsel İlişkide Ağrı (Disparoni)

Cinsel ilişkide ağrı problemi halen tıbbın en ihmal edilen konuları arasındadır. Çoğu yerde konuşulamamakta veya medyada yeterince paylaşılamamaktadır. Hâlbuki problemin ciddi anlamda psikolojik ve sosyal etkileri vardır. Evlilikleri derinden etkiler. Diğer taraftan, ağrılı cinsel birleşme de aynı vajinismus gibi bir fertilite (gebe kalma) sorunudur.

Cinsel ilişkide ağrı nedir?

Cinsel ilişkide ağrı; cinsel birleşme sırasında acı, ağrı, batma, yanma gibi rahatsızlık verici şikayetlere verilen genel isimdir. Cinsel ilişkideki ağrının tıbbi literatürdeki ismi ‘Disparoni’ dir. Yunanca köken olarak ‘Dyspareunia’ kelimesinden gelir ve birbiriyle uyumsuz yatak arkadaşları anlamına gelmektedir.

Cinsel ilişkide ağrı sorunu kadınlarda cinsel hayatı oldukça olumsuz yönde etkileyen bir cinsel problemdir.

Disparoni, Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından belirlenen 2013 yılındaki DSM V sınıflamasına göre vajinismus sorunu ile aynı alanda ‘Genitopelvik ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu’ sınıfında yer almaktadır.

Cinsel ilişkide ağrı ve acı sebepleri nelerdir?

Fizyolojik ve psikolojik sebepleri olabilmektedir. Cinsel ilişkide ağrı, acı gibi sorunların kökeni yaklaşık olarak %70 fiziksel (organik) nedenlere bağlı iken, %30 oranında ise psikolojik nedenlere bağlıdır.

“Cinsel ilişki esnasında ağrı veya acı yaşıyorum” şikayeti ile gelen hastada öncelikli olarak yapılması gereken detaylı bir hikayenin alınmasıdır. Detaylı bir hikaye ve dikkatli bir muayene ile disparoninin sebebi rahatlıkla tespit edilebilmektedir.

Psikolojik nedenler

Cinsel ilişkide ağrının %30 kadarı psikolojik nedenlere bağlıdır, bu neden de genellikle vajinismustur. Vajinismusta istemsiz vajinal kasılmalar nedeniyle penisin vajinaya girişi ya hiç olamamakta ye da ağrılı/acılı bir şekilde olmaktadır. Ağrı hissi kasılmayı daha da arttırmakta ve olay bir kısır döngü haline gelmektedir.

İlişkisel problemler, ön sevişme veya uyarılma eksikliği, aşırı kontrolcülük nedeni ile ilişkide kendini akışa bırakamama da genital uyarılmayı ve vajinal ıslanmayı azalttığı için ağrılı cinsel ilişki sebebi olabilmektedir.

Fiziksel nedenler

Disparoni nedenlerinin %70’ini fiziksel nedenler oluşturmaktadır.

Fiziksel nedenleri irdelerken ağrıyı tanımlayıcı sorular sormak çok önemlidir. Ağrı/acı hissinin penis vajinaya girerken giriş kısmında mi yoksa penis vajinaya girdikten sonra derinlerde mi hissedildiği en önemli sorulardan biridir.

Disparonide bir diğer önemli soru ağrının her ilişkide mi yoksa zaman zaman mı hissedildiğidir. Yine acının pozisyon bağımlı olup olmadığı da önemli bir sorudur. Ağrı/acının ifadelendirilmesi de çok önemlidir; yanma, batma, bıçak saplanır tarzda olup olmaması ayırıcı tanı için öneme sahiptir.

a-Disparoni probleminin yüzeyel fiziksel nedenleri arasında:

• Vajinit (Vajinal enfeksiyon),
• VVS (Vulvar vestibulit sendrom),
• Vulvit (Dış genital bölge enfeksiyonları),
• Vajinal cerrahi müdahaleler (Vajina daraltma ameliyatları, vajinal histerektomi),
• Doğum sonrası dikişlerin iyi iyileşmemesi,
• Doğuştan gelen kızlık zarı anomalileri (Kızlık zarının sert, yüksek kenarlı ve ara bölmeli oluşu gibi),
• Bartholin bezi ve kistleri,
• HPV enfeksiyonuna bağlı kondilomlar, HSV enfeksiyonu,
• Menopoz dönemindeki hormonal değişimler sonucu gelişen vajinal kuruluk problemi.

b-Ağrılı cinsel birleşmenin derindeki fiziksel nedenleri arasında:

• Rahim yumurtalık ve tüplerle ilgili bir takım patolojik durumlar; kist, myom, enfeksiyon ve abseler,
• Geçirilmiş batın ameliyatları (Apandisit ameliyatı, sezaryen, myom cerrahisi sonrası),
• Endometriozis hastalığı.

Cinsel ilişkide ağrı sorunu (disparoni) tanısı nasıl konulur?

Cinsel ilişkide ağrı, acı şikayeti ile gelen hastada yukarıda da anlattığımız gibi ilk yapılacak şey detaylı bir hikaye almak olmalıdır.

Ardından detaylı bir jinekolojik muayene yapılmalıdır. Bu muayene esnasında öncelikle anatomik (yapısal) bir problem olup olmadığını anlayabilmek için dış genital organlar dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Bu şekilde doğumsal yapısal anomalilere (kızlık zarı problemleri vs) rahatlıkla tanı koyulabilmektedir.

Enfeksiyonlar, kondilomlar (siğil),Bartolin kisti gibi durumlara da hiçbir ekstra yöntem kullanılmadan çoğunlukla tanı konabilmektedir.

Q Tip Test- Vulvar Vestibulumda Ağrı Skorlaması

Cinsel ilişkide acı şikayeti ile başvuran, özellikle yüzeysel disparoni tarifleyen hastalarda görünüşte hiçbir problem olmasa da “vulvar vestibulit sendromu” (VVS) her zaman akılda tutulmalı, mutlaka “Q tip test” yapılmalıdır. Bu test, kulak çubuğu ile vajinal girişte acı ve hassasiyet olup olmadığını anlamaya yönelik çok basit bir testtir. VVS tanısı bu test ile kolaylıkla konulabilmektedir.

Disparoni şikayeti derinde olan, ilişki esnasında özellikle kasıklarında ağrı hisseden hastalarda ise vajinal ultrasonografi mutlaka yapılmalıdır. Bu şekilde karın içinde yer kaplayan ve ilişki esnasında ağrıya sebebiyet verebilecek myom, kist gibi problemlere tanı konulabilecektir.

Cinsel ilişkide ağrı sorunu (disparoni) tedavisi nasıldır?

Cinsel ilişkide ağrı, günümüzde uygulanan nedene yönelik ve bilimsel tedavi yöntemleri sayesinde çözümlenebiliyor. Öncelikle iyi bir jinekolojik muayene ile kesin teşhisin konulması şarttır.

Disparoni sebebi psikolojik kaynaklı ise cinsel terapi, sorunun çözümünü sağlayacaktır.

Fiziksel sebeplerde ise konulacak tanıya göre tedavi uygulanarak ağrı/acıdan kurtulmak mümkün olacaktır. Disparoniye sebep olan problem enfeksiyon ise basit bir enfeksiyon tedavisi problemi ortadan kaldırabilmekteyken, yumurtalık kisti veya myom gibi bir hastalık durumunda cerrahi tedaviler gerekli olabilmektedir.

Kızlık zarı ve vulvar vestibulitise ait cinsel ağrılar basit operasyonlarla giderilebilmektedir.

Günümüzde kliniğimizde de uyguladığımız vajinal karbondioksit lazer, PRP (Platelet ten Zengin Plazma) enjeksiyonları ve genital radyofrekans tedavileri de pek çok çözümler üretmektedir.

Sonuç olarak; sebep her ne olursa olsun doğru teşhis ve tedavi ile cinsel ilişki ağrısından kurtulmak mümkündür.